Шаңсорғыш тарихы
Шаңсорғыш өнертабысын алғаш рет 1860 жылы ойлап тапты. Американдық өнертапқыш Даниэль Хесс “айналдыру қылшақтары бар механикалық құрылғыға” патент алды. Бірақ Гесс құрылғысында шаң қаптамасы жоқ болды. Оның орнына шаңды жинауға арналған екі су камерасы жұмыс істеді.
1869 жылы Чикаго қаласында Ив Маккафи қазіргі заманғы шаңсорғышқа ұқсас Whirlwind машинасын ойлап тапты. Ол машина Америка Құрама Штаттарында өте танымал болды. Машинаның жұмыс істеу принципі ауадағы белдікті желдеткіштің тұтқасын қолмен бұру арқылы жүрді. Өкінішке орай, өнертапқыш электромоторды өз құралына бейімдей алмады.
1901 жылы шаңсорғышты механикаландырудағы жетістікке ағылшындық Сесил Бут қол жеткізді. Оның бензин қозғалтқышы бар «Billy Sniffing» аппараты төрт адамның командасымен көшелер арқылы тасымалданып, терезелер арқылы 30 метрлік шлангты бөлмелерге әкелді. Буттың бірінші VIP-клиенті король Эдуард VII болды.Шаңсорғыш Вестминстер Аббатасының үлкен кілемін тазарту үшін қажет болды.
Американдық Мюррей Спенглер Уильям Хувердің былғары бұйымдар зауытында тазартқыш ретінде жұмыс істеді және шаң-тозаңға аллергия еді. Газеттерде Буттың салтанатты сәттілігі туралы оқығаннан кейін, ол шаңсорғыштың электронды нұсқасын жасауға кірісті. Ол бірден жаңа құрылғының керемет болашағы бар екенін білгендіктен Хувер Спенглердің патентін сатып алды. Осылайша, 1908 жылы Гувер компаниясы пайда болды.
Даму кезеңі
Шаңсорғыш идеясы өте табысты болды. Ал әртүрлі елдердің өнертапқыштары құрылғыны жетілдіруге белсене кірісті. Швед Аксель Веннер-Грен американдық құрылғыға қызығушылық танытты. Құрылғы «Санто» деп аталды. Оның құрылысы қозғалтқыш пен сорғышты құрады және салмағы шамамен 20 кг ал бағасы 500 крон болды. Жас Aксел былай деді: «Егер мен оны жеңіл әрі арзан қылып жасасам, мен оны әлемдегі әрбір үйге сататын едім».
Екі жыл бойы Aксель Еуропа мен АҚШ-та жұмыс істеді. Веннер-Грен 1912 жылы алғашқы шаңсорғышты әзірлеуді бастады. Оның аты «Lux 1» деп аталды. Веннер-Грен командасының еңбегі ауа сорғышын желдеткішпен ауыстыру болды. Оның арқасында құрылғы салмағы 14 кг-ға дейін төмендеді. 1912 жылы Стокгольмдегі кішігірім фабрика әлемге танымал үлкен Electrolux компаниясына айналды. 1921 жылы цилиндрлік денесі бар дөңгелек арқылы қозғалатын қарапайым шаңсорғыш шығарылды.
Робот шаңсорғыш
1997 жылы Electrolux компаниясы жұмыс істейтін робот шаңсорғыш прототипін BBC арнасына көрсетті. Бірнеше жыл өткен соң, Trilobite роботы пайда болды. 2004 жылы Electrolux Trilobite 2.0 шаңсорғышын іске қосты. Еуропалық дизайндағы ең соңғы тенденцияларға, максималды функционалдылық ережесіне сай жұмыс істеді.
2005 жылы жаңа өнімдердің бірі Siemens компаниясының екінші буыны Sensor Cruiser шаңсорғыш роботы. Бірінші буын роботтарынан айырмашылығы, бұл құрылғы шаң жинағышты толтырған кезде тазалауды тоқтатпайды. Ол тоқтап, инфрақызыл сәуле арқылы бағыт бойынша базалық станцияны оңай табады. Оған өздігінен кіреді және жиналған шаңды үлкен шаң жинағышқа төгіп тастайды. Әрбір осындай «сапар» кезінде робот батареяларын зарядтайды. Оның салмағы 2 кг биіктігі 12 см және диаметрі 28 см болып келеді.