Курт Гёдель балалық шағы
Курт Гёдель 1906 жылы 28 сәуірде Брно қаласында, Австрия-Венгрияда дүниеге келді. Ол тоқыма фабрикасының менеджері Рудольф Гёдельдің екінші ұлы болды. Оның анасы неміс Марианна Гэншуч болды. Курттың ағасы Рудольф II Гёдель белгілі дәрігер болған, және өзінің інісі әрдайым көмектесіп отырған. Кішкентай Курт кішкентай кезінде көптеген заттармен қызығатын. 1912-1916 жылдар аралығында Курт евангелиялық халық мектебінде оқыды.
1916-1924 жылдары неміс мемлекеттік гимназиясында оқып, оның ішінде тілдер мен математиканы үздік бітірді. 14 жасында, ағасы Венадағы медициналық білім алуға кеткенде, Курт математика ғылымына қызығушылығы артты. Курт Гёдель балалық шақта өткір ревматизмден зардап шекті. Курт балалық шақта параноя мен психикалық тұрақсыздықтан зардап шеккен болатын.
Ғылым жолы
1923 жылы 18 жасында Гёдель Вена университетіне түсіп, теориялық физика курсын таңдады. Физикадан басқа Гёдель математика мен философияға қызығушылық танытты. Ол профессор Филип Фуртвенглер жүргізген сандар теориясы бойынша дәрістерге қатысты. Осы дәрістердің арқасында ол математика саласымен айналысуды шешті. Гёдель Мориц Шлик басқарған философтар қауымдастығының Вена шеңберінің қызметіне белсенді түрде қатысады. Кейінірек, Гёдель математикалық логикаға қызығушылық танытқанда, ол Бертран Расселлдің «Математикалық философияға кіріспе» кітабын оқыды.
Гёдель Ханс Хан мен Карл Менгермен математика және логика саласында жұмыс істеді. Ал 1929 жылы Ханс Хан басқарған докторлық диссертациясын жазды. 1930 жылы докторлық дәрежеге ие болғаннан кейін Вена университетінде сырттай оқу бөлімінің оқытушысы болды. Ол Вена Ғылым академиясында докторлық диссертацияның мәтінін, сондай-ақ басқа да жұмыстарын жариялады. Кейінірек Гёдель Advanced Research Institute-да жұмысқа орналасты.
Математика саласындағы жетістіктері
Курт Гёдель 25 жасқа толмай, екі үлкен ғылыми жұмысын жазған еді. Осы еңбектердің бірі «Толықтырылмаған теоремасы»(теорема о неполноте) болды. Ол үлкен танымалдылықты әкелді. Енді Гёдель теоремасының атауы бар бұл теорема келесі формулаға ие: ”Егер формальды жүйе S қарсы болмаса, онда А формуласы S-ге сәйкес келмейді. Егер S жүйесі w-дәйекті болса, онда A формуласы S ішіндегі туынды болып табылмайды. Сондықтан, егер S жүйесі w-дәйекті болса, онда ол аяқталмаған және А шешілмейтін формуланың мысалы ретінде қызмет етеді.”
Гёдель өзінің теоремасын 1931 жылы “Uber Formal unentscheidbare Satze der Principia Mathematica” басылымында жариялады.1934 жылы Гёдель Принстон университетіне келді. Онда ол «Формальды математикалық жүйелердің шешілмейтін үкімдері» тақырыбымен тереңдетілген зерттеу институтында бірнеше дәріс оқыды. Содан кейін Гёдель 1935 жылы Қайта зерттеу институтына қайта келіп, нәтижесінде Эйнштейн мен Моргенштернмен тығыз байланыста болды. Жиі сапарлар оның денсаулығына әсер етті және ол 1937 жылы университетте оқуға оралған үзіліс жасауға шешім қабылдады.
Курт Гёдель жеке өмірі
1929 жылы Гёдель Адель Нимбурскиймен кездесті. Ол кезде Адель 21 жаста еді. Адель Гедельден алты жасқа үлкен еді. Адельдің ата-анасы олардың қарым-қатынасына қарсы болды. Бірақ ата-аналарының келіспегеніне қарамастан, екеуі 1938 жылдың күзінде үйленді.
1933 жылы Гёдель Германиядағы қудалаудың ұлғаюына байланысты Америка Құрама Штаттарға көшті. Оның жақын досын Мориц Шликті ұлтшылдар өлтірген екен. АҚШ—та Гёдель Альберт Эйнштейнмен кездесті және жақсы достық қарым-қатынаста болды. Құрама Штаттарда болған кезде Гёдель рекурсивтік функцияларды зерттеуге қызығушылық танытып, тіпті Американдық математикалық қоғамның жыл сайынғы жиналысында олар туралы баяндама оқыды. Алдыңғы қатарлы зерттеулер институтында Готфрид Лейбництің кітаптарын оқығаннан кейін ол философия мен физикадан да қызығушылық танытты.
Гёдель 1946 жылы Advanced Study институтының толық құқықты мүшесі болғанына қарамастан, Америка азаматтығын алмады. Гёдель өмірінің соңғы жылдарында дінге көп мән берді. 1978 жылы 14 қаңтарда АҚШ-тағы Нью-Джерси қаласында қайтыс болды.