Wikileaks негізін қалаушы - Джулиан Ассанж
Wikileaks негізін қалаушы Джулиан Ассанж 1971 жылы Австралиядағы Таунсвилл қаласында дүниеге келді. Джулиан Ассанждың әкесі туралы информация жоқ. Бірақ анасы Джулиан сәби болғанда басқа адамға тұрмысқа шығады. Оның жаңа әкесі театр жұмыскері болды. Сондықтан, олар әрдайым көшіп жүрді. Біраз уақыттан кейін анасы музыкант адамға тұрмысқа шығады . Ол отбасыдан бала пайда болады. Өгей әкесі «Семья» аты сектаның өкілі болады. Джулиан мен анасы сол сектадан қашып жүреді.
Соның кесірінен Джулиан дұрыс мектепке бармайды. Соған қарамастан анасының нұсқауымен дистанциондық білім алады. Джулиан Ассанж оқушы кезінен бастап информатика сабағына қатты қызығады. Біртіндеп сол кездегі барлық бағдарламаларды үйрене бастайды. Біраз уақыттан кейін Джулиан Австралияның Мельбурн университетіне түсіп математика мамандығында оқиды. Ең қызығы университеті толық бітірмей тастап кетеді.
Хакер және программист
Джулиан студенттік кезінде алғашқы хакерлік ұйымын «Worms against nuclear killers » құрады. Ассанж Интернет желісі болмай тұрып барлық бағдарламаларды білген. 90-шы жылдардың басында Джулиан компьютерлік жүйеге шабуылдады. Ол айыпты деп айыптап, айыппұл салды.
Сонымен қоса Ассанж қауіпсіздікке байланысты бағдарламалар жазған. Ол қауіпсіздікке қатысты компьютерлік бағдарламалар жазды. Австралиядағы алғашқы интернет-хостингті басқарады.
Анасымен бірге балаларды қорғауға арналған жоба ұйымдастырды. Олар әлеуметтік қорғалмаған және денсаулық сақтау ұйымдарын көрсетті.
Wikileaks тарихы
Джулиан Ассанждың басты жобасы 2006 жылы құрылған WikiLeaks https://wikileaks.org/ веб-сайты болды. Оның ішінде журналист әлемнің барлық елдеріндегі, ең жоғарғы эшелондардағы сыбайлас жемқорлық схемаларын ашатын ақпарат жариялады. Интернет-ресурста сенімді қорғаныс бар және оны жарияланған материалды алып тастау мүмкін емес. Сайтты орналастыру үшін швед компаниясының PRQ.se платформасы қолданды. Себебі швед заңдары бойынша сайт әрқашан ашық тұруы керек.
«Шындық» атты беттерінен 10 жыл бойы халықаралық шағымдардан туындаған мақалалар қоғамға жария болды. Хакерлер Ирак, Ауғанстан және Сириядағы соғысқа қатысты жүздеген құпия құжаттарды анықтады. Оларда әскери қақтығыстар аймағында АҚШ әскерлерінің бейбіт тұрғындардың атуын бейне растайды. Сонымен қатар, WikiLeaks АҚШ-тың ЦРУ басшысының құпия хат-хабарларымен, әлемнің жетекші елдерінің көшбасшылары үшін американдық барлау қызметтерінің толық қадағалау фактілерін жариялады.
2013 жылдың 8 сәуірінде WikiLeaks 1973-1976 жылдардағы американдық дипломатиялық қызметтің 1,7 миллион құжатын жариялады. Ассанждың айтуынша, құжаттар әлем саясатына және тарихына ықпал ететін АҚШ-тың барлық іс-әрекеттерін көрсетті. Көптеген құжаттар 1973-1977 жж. АҚШ Мемлекеттік хатшысы болып қызмет еткен Генри Киссинджер тарапынан жасалды.
Сол жылы WikiLeaks 400 гигабайттық ақпаратты жариялады және оны кез келген адам жүктей алатын болды. Ассанж деректерді кілтпен кодтап қойды. Егер ұйымның кез-келген мүшесіне, оның ішінде Эдвард Сноуденге зиян келген жағдайда оны жария етуге уәде берді. 2016 жылы Джулиан Ассанж Еуропалық Одақтың босқындарға қарсы күрес туралы құпия мәлімдемесін жариялады.
Джулиан Ассанжды айыптау
2010 жылы швед билігі Ассанжға қарсы іс қозғады. Швециялық екі әйел сексуалдық зорлық-зомбылықпен айыптады. WikiLeaks сайтында Таяу Шығыстағы америкалық әскери операцияларға қатысты құжаттар мен бейнелер жарияланғаннан кейін жасалды.
Джулиан адвокаты соттың шешіміне шағымданды. Бірақ Интерпол әлі де қамауға алу туралы бұйрық алды. Лондонда болған кезде Ассанж полицияға тапсырылды. Содан кейін сот шешімі бойынша 240 000 фунт стерлингті төлегеннен кейін жазбаша міндеттеме бойынша босатылды.
Онымен қосымша PostFinance-дағы ақша шоттары уақытша тоқтатылды. WikiLeaks сайтын PayPal, Visa және MasterCard онлайн төлеу жүйесі уақытша жұмыс істеуін тоқтатты . Ассанж пен оның жақтастарының қудалауы Facebook және Twitter әлеуметтік желілерінен де болды. Facebook әкімшілігі оның күдікті шоттарын жапты.
2011 жылы британдық билік бағдарламалаушыдан Швецияға экстрадицияны талап етті. 2012 жылдан бері Джулиан Ассанж Лондондағы Эквадордың елшілігінде тұрып, Оңтүстік Америка елінің билігі хакерлерге саяси баспана ұсынды. Қазіргі уақытқа дейін әлемге танымал хакер,журналист Эквадор елшілігінде тұрып келеді.
Жеке өмірі
Джулиан Ассанжтың жеке өмірі жұртшылыққа белгілі емес. Журналист бір рет үйленді. Әйелі Тереза 1989 жылы ұлы Дэниелді дүниеге әкелді. Бірақ Ассанждың хакерлік әрекеттерімен байланысты алғашқы дау-жанжалдан кейін ажырасып кетті.
Джулиан Ассанж туралы көптеген фильмдер бар. 2016 жылы негізін қалаушы «Өмірдің мәні» деректі фильмінде пайда болды. Австралиялық бағдарламашының өмірі туралы «Джулиан Ассанжтың тарихы» сериясы жасалды. Ассанж бейнесі тіпті «Симпсондар» деп аталатын анимациялық фильмде де пайда болды.
2008 — Amnesty International сыйлығы
2010 ж. — «Гардиан» газетінің тізімінде 58 орын бұқаралық ақпарат құралдарындағы ең ықпалды 100 адам
2010 жыл — Time журналының оқырмандары бойынша адам
2010 ж. — «Ведомости» газетінің нұсқасы бойынша «Жыл адамы»
2011 — Австралиялық Zoo Weekly журналы «Жылдың ең нашар әйгілі»
2011 ж. — Сидней бейбітшілік қорының «Адам құқықтарын қорғаудағы айрықша ерлік» номинациясы бойынша Алтын медаль
2013 — Йоко Онодан «Өнердегі ерлігі үшін» сыйлығы
2013 ж. — «Журналистік тергеу» номинациясы бойынша Қазақстан журналистер одағының лауреаты