Демократиялық институттар қалай жұмыс істейді?

Демократиялық институттар қалай жұмыс істейді?

Саяси демократия дегеніміз не?

Саяси демократия — бұл демократиялық мәдениеттің принциптері мен басқа да құндылықтары енгізілген саяси және әлеуметтік институттардың жүйесі. Олардың қатарында өкілді және тікелей демократия институттары, заң шығарушы, атқарушы және сот билігі органдары, заң институты, саяси партиялар және басқа да әлеуметтік-саяси ұйымдар, бұқаралық ақпарат құралдары, жергілікті өзін-өзі басқару және т.б. жатады. 

 Көптеген (көп этностық, көпұлтты) федерализм институтын иеленеді. Әрбір институт қоғамның тарихи эволюциясының белгілі бір кезеңінде пайда болады.Ол демократиялық үдерістің бірыңғай құрылымына сәйкес келеді. Осылайша, саяси партиялар батыс елдеріндегі парламент қызметі және жалпыға бірдей сайлау жүйесін енгізу тұрғысынан қалыптасқан. Өз кезегінде партиялардың пайда болуымен парламентаризм жаңа сапалық сипатқа ие болады. Өйткені партиялар заң шығарушы билік институтында түрлі әлеуметтік топтардың ұйымдасқан өкілдігін қамтамасыз етеді.

Демократиялық институттар қалай жұмыс істейді?
https://ru.wikipedia.org

Демократиялық институттар жұмыс істеу принципі

Демократияның принциптері мен институттары саяси тәжірибе (демократия технологиялары) әзірлеген түрлі рәсімдерде жүзеге асырылады. Бұл сайлаулар, дауыс беру, плебисциттар, референдумдар, өкімет өкілдері, келіссөздер, ымыраға келу және басқалар. Демократияның толықтығы көбінесе сайлаудың әділдігіне байланысты. Ең жоғарғы заң шығарушы орган қалай сайланды? Үкіметтің және әкімшіліктің жоғары деңгейін таңдап алу тәртібі қандай?. Осы және тағы да басқа сұрақтар демократияның жұмыс істеу принципі өте маңызды. Демократиялық институт сайлаушылардың құқығын және дауыс беру және мерзімді түрде ашық немесе жабық жүйелі түрде сайлау өткізуді қамтамасыз етеді. 

 Саяси демократия парламентаризм институтында айқын көрінеді. Парламентаризм демократиялық режимнің ажырамас бөлігі болып табылады. Бірақ бұл үкіметтің жалғыз жүйесі емес. Бұдан басқа, батыс елдерінде президенттік демократия (американдық үлгі) және алқалы жүйе (коллегиальная система) тағы кеңес жүйесі (Швейцария елінде) бар.

https://npubop.livejournal.com

Демократиялық институттар түрінің бірі - Парламентаризм

Парламентаризм — өкілді демократияға негізделген саяси интеграцияланған мемлекеттік басқару және басқару институты. «Парламентаризм» ұғымы тарихи саяси тәжірибе үдерісінде дамыған және мемлекеттік басқаруда жүзеге асырылған әртүрлі деңгейдегі құқықтық, саяси және моральдық нормалар, дәстүрлер жүйесін білдіреді. Демократияның негізгі қағидаттары — халықтың егемендігі, көпшілік билігі, өкілділік, плюрализм — парламентаризмнің негізін құрайды.

Парламентті  адамдар (жай халық) сайлайды. Оның егеменді билігінің үстемдігін, халық атынан билікті жүргізеді.Өз кезегінде, халық өздерінің өкілдерінің қызметін сайлау арқылы оның жұмысын бақылауға алады. Оларға өздерінің сенімін немесе сенімсіздігін білдіреді. Таңдалған депутаттардың өкілеттіктері Конституциямен айқындалады және шектеледі. Олар ұлттық келісімді жинақтайды.

 Парламент халықтың барлық әлеуметтік маңызды сегменттерінің көпшілігін білдіреді. Алайда, шешім қабылдау тетігі азшылықтың (меньшинство)пікірін құрметтеу арқылы,  «көпшілік» (большинство)қағидасы бойынша да анықталады. Оппозиция — бұл парламентаризмнің қажетті институты.

Демократиялық институттар түрінің бірі Парламентаризм
https://www.democracywithoutborders.org/

Парламентаризм қызметі

Парламентаризмнің қызметі — саяси тәжірибеде плюрализм қағидатын нақты жүзеге асыруы болып табылады. Партиялық тізімдер бойынша парламент сайлауы, соның ішінде оппозициялық партиялардың фракциялары, бағдарламалық қамтамасыз ету жүйелері мен ұғымдардың, саяси көзқарастар мен мүдделер мен сайлаушылардың идеялар ауқымын білдіру. Түрлі саяси топтардың ұстанымдардың салыстырғанда, фракция арасындағы ашық бәсекелестік қызметі — парламенттік демократия жүйесінде саяси плюрализмнің іске асырудың нақты нысандары болып табылады.

 Парламентаризмнің саяси тәжірибесі оның функцияларының алуан түрлерін белгіледі. Әлеуметтік топтар мен халықтың топтары мүдделерін саяси өрнек, қызығушылық институттандыру: Бұл, ең алдымен, өкілі функциясы болып табылады. Өкілі функциясын іске асыру кепілі — саяси субъекттер арасындағы қатал бәсекеге қабілеттілігі арқылы бірлесе отырып сайлануы. Саяси күштердің бәсекелесі — элиталарды қалыптастырудың тиімді жолдары және шешімдерді таңдау. Азаматтық қоғам ерекшелігіне байланысты осы елде Парламентте өкілдік болуы мүмкін: партия, аумақтық, корпоративтік, этникалық.

 Парламенттің қарқынды қызметі халықтың егемендігінен туындайды. Конституцияның кепілдігін сақтайды . Оның маңызды құрамдас бөлігі — заң шығару қызметі, биліктің құрылымы, сондай-ақ саяси бақылау және конституциялық принциптері мен нормаларын бұзатын бақылау субъектілерінің қудалау үшін жауапты болып табылады.